Pazara Dünya Kadın Futbol Kupası Başlıyor

Kadın futboluyla ve kadınlarla ilgili önyargı ve klişe ‘şampiyonluklarını’ hatırlamaya da vesile…

Bu Pazar Almanya’da başlayacak olan turnuva sonunda, 17 Temmuz’da oynanacak finalle kadın futbolundaki altıncı Dünya Kupası sahibini bulacak. Kupayı Almanya ve ABD ikişer defa, Norveç bir defa kazanmıştı. Bu kupanın favorileri: ABD, Almanya, İsveç, Brezilya. Onlara zorluk çıkartması beklenenler: Kanada, Japonya ve Kuzey Kore. Sürpriz yapma kapasitesi olan takımlar içindeki büyük sürpriz: Kuzey Kore. Bu sporu (yaklaşık 12 milyon kadın nüfusu içinde) 500 bin aktif katılımcıya yaymanın semeresini alarak, FIFA’nın kadın futbolu klasmanında dünya 5.’liğine çıktılar (erkeklerde 100. sıradayken). Hepsi kısa boylu, hepsi incecik, hepsinin saçı aynı kesilmiş hanım kızlardan kurulu bu takım, tahmin edebileceğiniz gibi mühim bir ‘tanıtım misyonu’ taşıyor. 28 Haziran’da ABD’yle oynayacakları maça bilenmiş bekliyorlar. Avusturyalı yönetmen Brigitte Weich’ın beş yıl boyunca bu takımı izleyerek çektiği 2009 yapımı bir belgesel film var: ‘Hana, Dul, Sed’ (Bir, iki, üç). Weich’ın kamerası, futbolla alakasının ötesinde, Kuzey Kore toplumunun mahremine girebilmiş tek kamera olarak önemseniyor.

Şampiyonanın bir başka dikkat çekici iştirakçisi: Ekvator Ginesi. Nüfusu 350 bini biraz aşan Orta Afrika ülkesinin kadın futbol takımı, 2008 Afrika şampiyonluğundan sonra, dünya kupasında da kıtanın iki temsilcisinden biri olmayı başardı. Bu iddiasız takım, cinsiyet tartışmaları nedeniyle ilgi odağı. Elemelerdeki rakiplerinden Nijerya Federasyonu, ‘Ekvator Ginesi kadın takımında en az iki erkeğin yer aldığı’ ithamında bulunmuştu. Takımın golcüsü Genoveva Anonma, 2006’dan beri ‘aslında erkek olduğuna’ dair ‘ihbarlarla’ boğuşuyor. Güney Afrikalı atlet Semenya’yla ilgili tartışmaların futbol versiyonu. Anonma, süratinden ve şutlarının sertliğinden ötürü bu suçlamalara maruz kaldığını söylüyor. FIFA biyolojik kurcalamalara müracaat etmeyi reddederek bu şikâyetleri geri çevirdi. Böylece zımnen ‘Kadın hissediyorsa kadındır’ tezine onay vererek doğrusu ilerici bir tavır almış oldu. Son yıllarda kadın futbolunda önemli bir uluslararası turnuva gelip çattığında derhal geçmişle hesaplaşma faslı açılıyor: Kadın futbolunun uzun süre nasıl küçümsendiği, kadın futbolcular için zamanında neler neler söylendiği işleniyor medyada. Gerçekten de, futbolun maçist tarihini kurcaladıkça ne rezillikler, ne komiklikler çıkıyor.

Misal, psikolojik antropolojinin kurucularından sayılan Hollandalı bilim adamı Frederik Jacobus Johannes Buytendijk, 1953’te şöyle buyurmuş: “Futbol, erkekliğin bir tezahürüdür. Kadınlara futbol oynatmak, hiçbir zaman başarılamamış bir iştir. Tekme atmak, erkeklere özgüdür. Tekme yemenin kadınlara mı özgü olduğu sorusunu bir kenara bırakıyorum. En azından tekme atmamak, kadınlara özgüdür.” Fransa’da 1960’larda erkek maçlarının devre aralarında oynamalarına izin verilirmiş. Kornerler daha kısa mesafeden atılıyormuş ve toplar da daha küçükmüş!

Alman Futbol Federasyonu 1986’da şöyle bir karar almış: “Anatomik nedenlerden kaynaklanacak olası kırışmalar nedeniyle, formaların göğüs bölgesine reklam almanın, hanımlar futboluna yeni kaynak temini açısından uygun bir yol olmadığına karar verilmiştir.” Bakın, çeyrek yüz evvel onlar da kadına ‘kadın’ diyemiyormuş! Mesele sadece ‘kadın’ diyememek değil; açıklamanın tamamında, kadının yüzüne bakamayan mahcup taşralı erkek edası yok mu?

Bunlar geride kaldı. Kadın futbolu gitgide kurumlaşıyor. Ünlü kadın futbolcuların çıkartmalarını veren çikolata markaları bile var. Ama kadın futbolcu milletinin cengi sürüyor. Kanadalı kadın futbolcular, futbol federasyonu yönetiminde kadın üye olmasını talep ediyorlar. FIFA sıralamasında 76. sırada yer alan erkek takımı her maçta özel prim alırken, aynı sıralamada 6. sırayı tutan kendilerinden bunun esirgenmesine karşı seslerini yükseltiyorlar. Bunları protesto için bir ara maçlara çıkmama tehdidini bile ileri sürdüler. Bu dik başlı kızları da unutmayın.

TANIL BORA / RADİKAL GAZETESİ

Bu yazı 2011 defa okundu