Doğa Katili Salep mi Yoksa İnsan mı?

Nagihan’ın gönderdiği bir eposta üzerine; salep yapımı için Kahramanmaraş ve Kastamonu yörelerinde bilniçsizce sökülen yabani orkide yumrularının, ülkemizin bu doğal zenginliğini yok olma tehlikesiyle karşı karşıaya bıraktığını öğrendim.

İnternetten yaptığım kısa bir araştırma gösterdi ki uzun bir süredir bu konu birçok çevre tarafından biliniyor (2005 yılında yapılan salep yapımında kullanılan bazı orkide türlerinin kültür olarak yetiştirilmesi konusundaki çalışmalar buna bir örnek olabilir) ve birşeyler yapılmaya çalışılıyormuş.

Bu konuyu daha yeni duyduğum için hayıflanmadım desem yalan olur.

Gerçi duyanların konuya yaklaşımlarını da yadırgamadım desem yalan olur. Zira bir çoğu salep içmeyi bıraktığını herkes’in böyle yapması gerektiğini savunan protest bir tutum içindeler.

Bence olaya daha yapıcı yaklaşılabilir.

Ginseng’te aşırı tüketimden aynı akıbeti yaşamış (şu anda dünya üzerindeki ginseng’in %99 kültür, sadece %1’i doğal ginseng) ama gerekli müdehaleler sonucunda şu anda deli bir ticaret metası halini almış durumda.

O yüzden salep’i suçlayarak, salep içmeyi bırakarak bu konuya çözüm bulmanın mümkün olduğunu sanmıyorum.

Olaya daha bilimsel yaklaşarak, ilgili mercileri harekete geçirecek birşeyler yapmak daha mantıklı görünüyor.

Bu arada konuyu araştırırken olayı her yönüyle çok güzel anlatan bir habere rastladım. Haber Türk’te çıkan Prof. Dr. Menşure Özgüven’in AA’na verdiği bilgilerden oluşan haber aslında.

Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Menşure Özgüven, AA muhabirine, orkidenin salep elde edilebilen türlerinin Türkiye’de sadece bir kaç ilde yetiştiğini ve dağlardan doğal olarak toplandığını söyledi.

Salebin içecek olarak kullanılmasının yanı sıra bileşiminde bulunan nişasta ve diğer kıvam artırıcılar dolayısıyla dondurma yapımında da değerlendirildiğini belirten Özgüven, salebin normal metotlarla bahçelerde yetiştirilmesinin ise çok zor olduğunu söyledi.

Salebin, az bulunduğu için aktarlardaki fiyatının 120 YTL’ye kadar çıktığını anımsatan Özgüven, “Salep sadece içimizi ısıtan, lezzetli bir içecek değil aynı zamanda çok sayıda yararı var. Yetişme dönemi olan bu aylarda bolca salep tüketilmeli” dedi.
Salebin halk arasında yapışkan olarak bilinen müsilaj özelliğinin, sağlık açısından çok sayıda faydası olduğunu ifade eden Özgüven, şunları söyledi:”Salebin müsilaj özelliği dokular üzerine yumuşatıcı etki yapar, bir nevi dokunun üzerine katman oluşturuyor, koruyor ve rahatlık veriyor. Özellikle mide rahatsızlıklarında etkili olan salep, hazmı kolaylaştırarak mideyi rahatlatıyor. Bunun yanı sıra tarçınla tüketiminde ise özellikle üst solunum yollarında etkili oluyor. Öksürük ve bronşiti tedavi ediyor.”

BİLİNÇSİZ TOPLAMA, NESLİNİ BİTİRİYOR
Salebin, yer orkidelerinin toprak altında bulunan yumrularından elde edildiğini belirten Özgüven, bilinçsiz toplamanın salep neslini tehlikeye soktuğunu söyledi.Salep elde edilen orkidelerde bir kaç yumru bulunduğunu belirten Özgüven, “Çok toplayınca, yumruları, yani üreme organları ortadan kalkıyor, nesli tüketiyor. Bir bitkinin altında 2 -3 tane yumru vardır, bunlardan biri alınırsa bitki önümüzdeki yıl da çoğalır ancak, hepsi alındığı takdirde o bitki bir daha ürün vermez” dedi.Toplanan yumruların yıkanıp, kurutulmasının ardından dövülerek toz haline getirildiğini ve salep elde edildiğini belirten Özgüven, 6-10 gram salebin ise bir kilo süte kıvam verebildiğini sözlerine ekledi.

Kaynak: HaberTürk

Yazımı değerli dostum Murat T.’nin tarzıyla bitireyim dedim. (Eminim kendisi bunu görünce küplere binecek ama :)